1) Konflikty etniczne ze względu na sprzeczność bieżących interesów
- konflikt o podłożu ekonomicznym
- konflikt o podłożu terytorialnym (sytuacja etnicznych dzielnic w USA)
- konflikty o podłożu patologicznym (wzrost przestępczości w obrębie niektórych grup)
- konflikt o podłożu politycznym (konflikt między Kurdami a Turkami został przeniesiony do Niemiec)
2) Konflikty etniczne ze względu na uprzedzenia
- konflikty etniczne o podłożu historycznym (polsko- żydowski, polsko-ukraiński)
- konflikty etniczne o podłożu ksenofobicznym
3) Konflikty etniczne ze względu na odmienność wzorców życia
- konflikty etniczne o podłożu religijnym
- konflikt etniczny o podłożu rasowo-kulturowym
Konflikty etniczne i ich formy:
1) konflikty etniczne ze względu na ich zasięg:
a) lokalne;
b) regionalne;
c) ogólne;
2) konflikty etniczne ze względu na czas ich trwania:
a) incydentalne;
b) okresowe;
c) głębokie;
3) Konflikty etniczne ze względu na rodzaj występującej w nich agresji:
- konflikty związane z agresją prawną (dyskryminujące ustawodawstwo);
- konflikty związane z agresją o charakterze demonstracyjno-propagandowym (wykorzystywanie stereotypów i in. form agresji w celu ukształtowania negatywnej opinii o przeciwniku);
- konflikty związane z agresją społeczną (nietolerancja, ksenofobia, dyskryminacja);
- konflikt związany z agresją fizyczną (bójki, napady, pogromy, ekscesy, dewastacje, a nawet akty terroryzmu).
Typy konfliktów o tożsamość:
Jest to podział ze względu na główne motywy odnoszące się do tożsamości i jej społecznych konsekwencji dla poszczególnych stron. Chodzi tutaj o wartości wewnętrzne, istotne dla zaangażowanej grupy a nie dla przedstawicieli struktury politycznej!
a) Reprodukcja tożsamości w konflikcie rytualnym: Nie chodzi tutaj o konflikt w sensie prawdziwej walki z wrogiem, ale raczej rytualną demonstrację siły – zinstytucjonalizowaną, jako zjawisko regularne (np.: turnieje rycerskie, walki sportowe). Konflikt taki jest (a właściwie był, bowiem we współczesnej Europie praktycznie już nie istnieje) walką o własną tożsamość z okolicznościami wobec niej zewnętrznymi, ale nie zagraża cudzej tożsamości etnicznej. W tym przypadku konflikt jest cenioną wartością, jego brak oznacza zagrożenie. Ten typ konfliktu rozładowuje się na poziomie symbolicznym czy rytualnym, inicjując nowy stan w danej społeczności. Przykład – Jakuci.
b) Wchłonięcie tożsamości przez inną: konflikt związany z asymilacją czyli dotyczy prawdziwego zagrożenia reprodukcji tożsamości i samej grupy etnicznej. Występuje, gdy inna grupa etniczna lub państwo próbuje siłą zastępować instytucje kultury danej grupy. Może się dziać za zgodą grupy, która widzi z tego korzyści lub przy sprzeciwie.
Odnosi się do sytuacji gdy drogą nacisku pośredniego lub przemocy ze strony innej grupy etnicznej albo państwa instytucje własnej kultury są zastępowane przez obce Przykład: b. ZSRR, Turcja, Iran, polityka budowania tożsamości narodowej we Francji
c) na tle ambiwalencji tożsamościowej: Pojawia się w grupie już praktycznie zasymilowanej w której pojawia się ruch odrodzenia etnicznego. Jest to spór czy należy kontynuować asymilację czy też podjąć proces odrodzenia. Na ogół inicjatorami są odnowiciele kultury etnicznej. Jednak wiąże to się z różnymi problemami (trudności językowe, utrata przywilejów i pozycji, w makrospołeczeństwie).
Zachodzi on w obrębie jednego etnosu bez konieczności przeciwstawienia się innemu. Konflikt o niskiej intensywności. Przykład: Bretoni, Prowansalczycy, Walijczycy
d) Ograniczenie realizacji tożsamości etnicznej: dyskryminacja , której celem nie jest asymilacja ani akulturacja, ale ograniczanie praw mniejszości oraz izolowania jej jako grupy celem ochrony własnej uprzywilejowanej pozycji.
e) Uwolnienie tożsamości: Grupa etniczna odrzuca pluralizm tożsamości w ramach wieloetnicznej struktury i zmierza do dominacji drogą politycznego usamodzielnienia.
Uwolnienie tożsamości od ograniczeń dotychczasowego systemu przez uzyskanie hegemonii dla własnego etnosu. Grupa etniczna odrzuca pluralizm tożsamości w ramach wieloetnicznej struktury i zmierza do dominacji drogą politycznego usamodzielnienia. - polubowne rozwiązanie konfliktu, przyznanie autonomii (Katalonia, Baskonia, Tyrol Płd., Gagauzowie). - pokojowe rozstanie się (Słowacja, Singapur) - krwawe rozwiązanie (Bangladesz, Erytrea, Timor Wschodni). - w wyniku rozpadu państw (republiki b. ZSRR i b. Jugosławii) - ruchy separatystyczne (Irlandia Płn. Cypr, Górski Karabach, Abchazja, Osetia Płd., mołdawskie Naddniestrze).
f) Całkowite rozproszenie etniczności - zagrożenie dla tożsamości wraz z egzystencją: skrajne odrzucenie przez system wartości innej grupy.
Występuje w 3 wariantach:
-likwidacja tożsamości wraz z etosem: wynikająca z ideologicznie sankcjonowanego postulatu wyniszczenia pewnej grupy etnicznej lub jej części ze względu na nią samą (holokaust Żydów, ludobójstwo Ormian w Turcji, likwidacja Chińczyków w Indonezji, dwukrotne próby wzajemnego unicestwienia Hutu i Tutsi w Ruandzie oraz Botswanie).
-likwidacja pluralizmu tożsamościowego: czystka etniczna; łączy się zdobycze terytorialne wraz z usunięciem wszelkimi sposobami zasiedziałej tam obcej etnicznie ludności. tzw. czystkę etniczną (wysiedlenia i deportacje)
-konflikt ksenofobicznej tożsamości z tożsamością obcą: nietolerancja i wrogość wynikająca ze strachu, stała lub spontaniczna.
